Obok Wielkanocy jest to najstarsze chrześcijańskie święto. Obchodzono je jako Teofanię, Tyfanię czy też Epifanię. Epifania – oznacza objawienie się Zbawiciela świata.
W czasie uroczystości Objawienia Pańskiego, a więc Epifanii, chrześcijanie upamiętniają trzy biblijne wydarzenia: pokłon mędrców, chrzest Jezusa w Jordanie oraz pierwszy cud Jezusa w Kanie Galilejskiej.

Święto Objawienia Pańskiego powstało w Egipcie w III wieku. 6 stycznia jedna z sekt chrześcijańskich czciła tam chrzest Chrystusa, który traktowała jako pełne objawienie Syna Bożego. Według wyznawców tej sekty, dopiero w chwili chrztu nastąpiło ujawnienie dwóch natur Jezusa: ludzkiej i boskiej” 

Data święta Epifanii związana była z wierzeniami staroegipskimi. 6 stycznia obchodzono święto narodzenia boga światła. Wierzono, że nocą poprzedzającą święto, kiedy rodził się nowy bóg, wody Nilu zamieniały się w krew. „W wielu miejscach piasek na nabrzeżach Nilu ma czerwony kolor, a że jest to pora deszczowa, rzeka zabierała ten piasek i woda rzeczywiście mogła stawać się czerwona”. Czerwone wody Nilu posłużyły chrześcijanom do zastąpienia wierzeń pogańskich ukazaniem pierwszego biblijnego cudu Jezusa w Kanie Galilejskiej, gdzie Chrystus wodę przemienił w wino.

Trzecim wydarzeniem, o którym mówi się w czasie Epifanii jest pokłon mędrców, którzy przybyli do nowo narodzonego Jezusa. Według Biblii miało to miejsce w domu a nie w stajence betlejemskiej. Wtedy to miało nastąpić symboliczne objawienie się Chrystusa całemu ówczesnemu światowi.
W Biblii nie ma mowy o odwiedzających Jezusa królach, ale raczej mędrcach. Stwierdzenie, że Jezusa odwiedzili monarchowie pochodzi od Cezarego z Arles. W VI w. mnich na podstawie starotestamentowego Psalmu 72, w którym mowa o królach oddających Bogu pokłon „Królowie Tarszisz i wysp przyniosą dary, królowie Szeby i Saby złożą daninę. I oddadzą mu pokłon wszyscy królowie, wszystkie narody będą mu służyły. Przeto będzie żył i dadzą mu złoto z Saby”, wywnioskował, że mędrcy musieli być władcami.

Nie wiemy także, ilu było mędrców. Jednak Cezary z Arles na podstawie Ewangelii wg św. Mateusza i wymienionej tam liczby darów przyniesionych Jezusowi (mirra-jako człowiek; kadzidło- jako Bóg i złoto- jako Król Wieczny) określił, że mędrców było trzech.
Według innej interpretacji liczby monarchów, królowie mieli być przedstawicielami wszystkich stron świata, a w starożytności znano tylko trzy kontynenty: Europę, Azję i Afrykę. Dlatego też do dziś w stajenkach bożonarodzeniowych władcy pokazywani są jako osoby o różnym kolorze skory.
W Biblii nie pojawiają się również imiona mędrców. Skąd więc się one wzięły? Mędrców nazwano Kacprem, Melchiorem i Baltazarem dopiero w średniowieczu.

Epifania związana była z trzema wydarzeniami-C- Cogito- dowiaduję się, poznaję, tak jak dowiedzieli się o Zbawicielu, poznali Go, złożyli Mu hołd trzej Mędrcy; M- matrimonium- małżeństwo, gody w Kanie Galilejskiej, pierwszy cud Jezusa; B- baptismus- chrzest Jezusa z rąk Jana Chrzciciela w wodach Jordanu.
W pismach św. Augustyna można znaleźć jeszcze inną interpretację tych liter: Christus Multorum Benefaktor- Chrystus dobroczyńcą wielu. Jednak najbardziej właściwe i mające korzenie Biblijne jest odczytanie tych inicjałów liter jako modlitwy- prośby o błogosławieństwo: Christus Mansioni Benedicat- Niech Chrystus pobłogosławi ten dom. (Dosłownie: Chrystus mieszkania błogosławi).

Około IX wieku wzięto inicjały powracające w tych trzech wyrażeniach i utworzono od nich imiona królów: Najpierw był Casper. Łacińska litera C czyta się jako K, dlatego później zmieniono imię najpierw na Kasper, by ostatecznie przyjąć: Kacper, Melchior i Baltazar. Te same inicjały do dzisiaj wierni piszą kredą w święto Epifanii na drzwiach swoich mieszkań, chociaż wiele osób łączy ten skrót jedynie z imionami mędrców, a nie z prośbą o błogosławieństwo Boże. Litery C+M+B+2014 świadczą o tym, że w tym domu mieszka rodzina chrześcijańska.

Zwyczaj pisania kredą znaków na drzwiach jest bardzo stary – pochodzi jeszcze ze starotestamentowej Księgi Wyjścia (Wj 12,21-24). Tam mowa jest o przejściu przez Egipt Anioła Śmierci, który zabijał pierworodnych, omijając domy oznaczone krwią baranka. Stąd wziął się wśród Żydów zwyczaj znakowania wejść do swoich namiotów, co miało być symbolem tego, że Jahwe jest wśród nich. Zwyczaj ten zaadaptowany został także i przez chrześcijan.